کشاورزی در بلوچستان؛ ظرفیتی در آستانه‌ی نابودی

سیستان و بلوچستان با توجه به اینکه در باور عموم جامعه به عنوان استانی محروم و کمتر توسعه یافته شناخته می‌شود اما استعدادها و ظرفیت‌های قابل توجهی داشته که پرداختن و استفاده از آنها می‌تواند زمینه ساز رشد اقتصادی در ابعاد مختلف گردد.
بخش کشاورزی از جمله ظرفیت های مهم و قابل دسترس در استان بوده که در صورت توجه ویژه از ناحیه دولت و مردم می تواند بستر های لازم برای اشتغال زایی و ریشه کنی فقر را فراهم آورد .
از جمله مولفه های مهم و تاثیر گذار در حوزه اقتصادی که در عین حال کمتر به آن توجه شده می‌توان به اقلیم مناسب و مستعد این استان در بخش کشاورزی اشاره نمود . این استان به واسطه‌ی عوامل طبیعی‌ای همچون آب، خاک و آفتاب مناسب در کنار وجود نیروی انسانی جوان ، از ظرفیت و پتانسیل بالایی در بخش کشاورزی برخوردار بوده که با برنامه ریزی درست و هدفمند می‌تواند در تولید محصولات کشاورزی همچون میوه‌های استوایی، دانه‌های روغنی، خرما، پسته، هندوانه، موز، گندم، صیفی‌جات و ... جزء چند استان برتر کشور قرار گیرد .
با نگاه به نیازهای تغذیه‌ای جامعه ایران و ظرفیت بازارهای منطقه‌ای و جهانی به وضوح می‌توان مشاهده کرد که هر کدام از محصولات مورد اشاره‌، قابلیت سرمایه گذاری های کلان را خواهد داشت لیکن متاسفانه این ظرفیت‌ها آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته و روحیه مصرف گرایی و واردات از کشور های همسایه و دیگر استانها زمینه نابودی این ظرفیت مناسب را فراهم ساخته است .
به عنوان مثال مطابق آمار اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی بیش از ۸٫۶ میلیارد دلار واردات محصولات کشاورزی و مواد غذایی از مبادی رسمی در سال 1395 صورت گرفته است. که در این میان تنها بیش از یک هزار و 239 میلیون دلار آن مربوط به واردات انواع دانه‌های روغنی بوده است.
با نگاهی به این آمارهای رسمی و وجود استعدادهای مغفول مانده‌ی استان جای سوال است که چرا از ظرفیت های آب و خاک منطقه بلوچستان به درستی بهره برداری نمی شود؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت :
عدم حمایت و برنامه‌ریزی مسئولان بخش کشاورزی در راستای بهره گیری از ظرفیت های موجود و نبود بسترهای لازم برای جذب سرمایه های سرگردان در کنار وجود «روحیه راحت‌طلبی» و «عادت نمودن برخی جوانان به کسب درآمد از راه‌های کاذب» موجب شده بلوچستان به جایگاه واقعی خود در تولید محصولات کشاورزی دست نیابد. به نظر می رسد از میان چند مولفه‌ی فوق ، نبود عزم جدی در جوانان جویای کار برای بهره گیری از ظرفیت ها ی منطقه از اهمیت بیشتری نسبت به سایر موارد برخوردار است چرا که در حال حاضر حضور سرمایه گذاران و افراد جویای کار از دیگر استانها نظیر یزد ، اصفهان و .. در بخش کشاورزی ، این نظریه را تقویت می نماید که علاوه بر برنامه ریزی های کلان و بلند مدت نیازمند فرهنگ سازی در میان جوانان جویای کار می باشیم موضوعی که هیچ گاه به آن پرداخته نشده است . کشاورزی سنتی با کشاورزانی سالخورده به تدریج جایگاه و اهمیت خود را از دست می دهد.
لذا با توجه به اهمیت موضوع ، انجام اقدامات پیشنهادی ذیل به منظور برون رفت از شرایط نامناسب فعلی راهگشا خواهد بود :
- ایجاد موسسه‌های تحقیقاتی و مشاوره‌ی در بخش کشاورزی
- احداث صنایع بسته‌بندی و تبدیلی
- احداث سردخانه‌های آماده برای واگذاری و یا اجاره
- تمرکز بر برند سازی در تولید محصولات خاص استان نظیر خرما و دانه های روغنی
- نهادینه سازی فرهنگ اشتغال در مشاغل پایدار به جای مشاغل کاذب
- تشویق سرمایه گذاران بومی به سرمایه گذاری در بخش کشاورزی